Branża elektromobilności w ostatnim czasie stała się jednym z kluczowych aspektów rozwoju gospodarek światowych. Dynamiczny rozwój sektora gospodarki związanego z energią elektryczną jest efektem nie tylko potrzeb rynku, duży wpływ ma także legislacja unijna w której stale są podejmowane działania mające na celu redukcję emisji CO2. Wynika to z faktu, iż jednym z priorytetowych elementów polityki Unii Europejskiej jest ochrona środowiska i rozwój transportu zrównoważonego.

Elektromobilność to dziedzina podlegająca stałym przemianom, obejmuje nie już nie tylko produkcję pojazdów elektrycznych, ale także szereg innych procesów, które mają na celu stworzenie bardziej ekologicznego i zrównoważonego systemu transportu. Pojęcie to odnosi się także do wydobycia surowców niezbędnych do produkcji baterii i komponentów elektrycznych, rozwoju infrastruktury energetycznej do ładowania pojazdów oraz innowacyjnych rozwiązań technologicznych, które zmieniają nasze postrzeganie mobilności. [1]

ELEKTROMOBILNOŚĆ KLUCZEM DO ROZWOJU GOSPODARKI?

W dzisiejszym świecie elektromobilność to nie tylko hasło związane z ekologią, ale także kluczowy filar przekształceń w globalnej oraz krajowej gospodarce. Rozwijające się technologie pojazdów elektrycznych i infrastruktura ładowania nie tylko zmieniają nasz sposób przemieszczania się, ale także wpływają na sferę ekonomiczną, tworząc nowe możliwości i wyzwania. Elektromobilność stała się napędem innowacji, który przekształca życie codzienne, a zarazem napędza wzrost gospodarczy na miarę XXI wieku.

W Polsce z roku na rok rośnie liczba samochodów elektrycznych. Z badań przeprowadzonych w 2021 roku wynika, że największą skłonność do kupna samochodu elektrycznego lub hybrydowego mają obywatele państw, w których rozpoczął się proces transformacji energetycznej [2]. Warto przytoczyć dane liczbowe dotyczące sytuacji w Polsce. Zgodnie z danymi przedstawionymi w „Liczniku elektromobilności”, czyli raporcie dotyczącym samochodów elektrycznych i infrastruktury ładowania w Polsce, przedstawianym przez Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych i Polski Związek Przemysłu Motoryzacyjnego, do końca września 2023 roku zostało zarejestrowanych w Polsce 87 724 pojazdów elektrycznych. W tym 45 198 to pojazdy w pełni elektryczne (Battery Electric Vehicle, w  skrócie BEV), natomiast 42 526 to pojazdy hybrydowe o napędzie spalinowo-elektrycznym, które mogą być ładowane po podłączeniu do zewnętrznego źródła prądu (plug-in hybrid electricvehicle, czyli PHEV) [3]. Na podstawie wspomnianych danych można zauważyć wyraźny wzrost sprzedaży pojazdów elektrycznych w stosunku do analogicznych okresów w latach poprzedzających.

W skali globalnej szacuje się, że liczba wszystkich pojazdów elektrycznych wynosi około 26 milionów. Pokazuje to zdecydowaną tendencję wzrostową, jeśli chodzi o zainteresowanie pojazdami elektrycznymi wśród społeczeństwa. Kierowcy na całym Świecie coraz chętniej wybierają pojazdy elektryczne, zdając sobie sprawę z korzyści, jakie niesie ze sobą ekologiczna i ekonomiczna alternatywa w porównaniu do tradycyjnych pojazdów spalinowych.

Co równie ważne, sektor elektromobilności w coraz większym stopniu wpływa na  wzrost produktu krajowego brutto (PKB). Z danych opublikowanych przez Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych wynika, że na 8% udziału, jaki w polskim PKB ma branża motoryzacyjna na koniec 2022 roku, sektor smart mobility odpowiadał za aż 1,4% PKB, czyli około 40,9 miliardów złotych. To dowodzi rosnącej roli elektromobilności w gospodarce Polski oraz jej wpływu na rozwijający się rynek transportu ekologicznego. Przytoczone wartości potwierdzają, że elektromobilność przestaje być jedynie niszą w branży motoryzacyjnej i staje się kluczowym graczem w transformacji gospodarki. Warto podkreślić także, że w 2022 roku  Europa była na drugim miejscu w kwestii sprzedaży pojazdów elektrycznych na Świecie. [4]

W dzisiejszym dynamicznie zmieniającym się rynku motoryzacyjnym samochody elektryczne zyskują znaczącą przewagę. Ma to przełożenie także na rynki regionalne. Według raportu Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu „Elektromobilność w Polsce. Inwestycje, Trendy, Zatrudnienie”, inwestycje w zakresie elektromobilności zyskują coraz większe znaczenie zarówno w perspektywie kraju jak i obszarze regionalnym, przy czym przeważają w zachodniej i południowej części Polski (głównie województwo dolnośląskie). Niemniej, odnotowuje się także wzrost aktywności w sektorze elektromobilności w centralnych i północnych regionach Polski.

Niezwykle ważnym czynnikiem wzrostu gospodarczego związanym z elektromobilnością jest rosnące zainteresowanie pojazdami elektrycznymi i związanym z nimi zapotrzebowaniem na baterie. Polska jest wiodącym krajem w łańcuchu dostaw tych akumulatorów. Badania pokazują, iż akumulatory litowo-jonowe stanowią ponad 2% całego polskiego eksportu [5]. Ponadto, należy wskazać, że Polska odpowiada za produkcję około 30% baterii w całej Europie [6]. Warto podkreślić, że baterie litowo-jonowe są obecnie najczęściej stosowanymi akumulatorami do zasilania pojazdów elektrycznych, ze względu na to, że przy ich wykorzystaniu zasięg pojazdu na jednym ładowaniu może osiągnąć nawet kilkaset kilometrów. Niebagatelny wpływ ma także duża żywotność wspomnianych baterii oraz stosunkowo tanie koszty produkcji. Wszystkie te czynniki niewątpliwie wpływają nie tylko na dynamiczny rozwój gospodarki, ale także budowanie silnej pozycji Polski jako jednego z kluczowych producentów związanych z gałęzią smart mobility. Polska staje się istotnym graczem w globalnym łańcuchu dostaw związanych z elektromobilnością, co przyczynia się do rosnącej roli kraju w tym dynamicznie rozwijającym się sektorze.

WPŁYW NA ZATRUDNIENIE

Zdecydowaną przewagą Polski nad innymi krajami jest duża liczba wyszkolonych pracowników, zarówno inżynierów jak i innych specjalistów w obszarze branży smart mobility. 

Naturalnym zjawiskiem przy tak dynamicznym rozwoju gałęzi przemysłu jest zwiększony popyt na wykwalifikowanych pracowników. W miarę jak liczba projektów związanych z rozwojem pojazdów elektrycznych, infrastrukturą ładowania i technologią smart mobility wzrasta – wzrasta również zapotrzebowanie na specjalistów, którzy będą w stanie przyczynić się do sukcesu tych przedsięwzięć. W konsekwencji, elektromobilność ma znaczący wpływ na wskaźniki zatrudnienia w kraju.

Prognozy przewidują, że w Polsce do roku 2030 w obszarze infrastruktury energetycznej nastąpi wzrost zatrudnienia o 271% [7] To efekt nie tylko rosnącej liczby miejsc pracy w samej branży elektromobilności, ale także konieczności dostosowania naszego rynku pracy do wymagań nowoczesnej i zrównoważonej gospodarki. Polska, ze swoim potencjałem w zakresie kształcenia specjalistów w obszarze elektromobilności, może odegrać istotną rolę w transformacji energetycznej Europy, tworząc nowe miejsca pracy i rozwijając kadrę specjalistów gotowych sprostać wyzwaniom przyszłości.

Wśród specjalistów, na których rozwój sektora związanego z produkcją pojazdów elektrycznych ma największy wpływ, jeśli chodzi o kształtowanie popytu, są takie zawody jak:

• inżynierzy testów,
• konstruktorzy i inżynierzy produktu ds. napędów/baterii elektrycznych,
• specjaliści z obszaru elektryki i elektrotechniki,
• inżynierzy ds. jakości baterii,
• inżynierzy R&D,
• specjaliści ds. baterii, systemów ładowania oraz zarządzania energią.

Warto podkreślić, że główne zmiany w obszarze zatrudnienia nastąpią przede wszystkim w branżach, które są „pomocniczymi ogniwami” dla elektromobilności. Przeniesienie nacisku w procesie produkcji w szczególności na pojazdy luksusowe i plasujące się w klasie średniej sprawi, że w przyszłości najprawdopodobniej gwałtownie wzrośnie popyt związany z usługami dostawczymi – co umożliwi dostarczanie komponentów i płynny proces produkcji.

WPŁYW NA EKOLOGIĘ

Poruszanie się pojazdami BEV czy PHEV ma wielu zwolenników ze względu na ich nisko- lub zeroemisyjność. Unia Europejska wprowadza wiele instrumentów mających prowadzić do osiągnięcia neturalności klimatycznej, która jest obecnie priorytetem działań realizowanych przez organy Unii.

Transport jest jedyną dziedziną gospodarki, w której w ciągu ostatnich 30 lat zwiększyła się emisja gazów cieplarnianych. Co więcej, alarmujące są statystyki Europejskiej Agencji Środowiska zgodnie z którymi 25% średniej emisji CO2 w Unii Europejskiej pochodzi właśnie z sektora transportu. [8] Sytuacja ekologiczna w Europie jest niezwykle poważna i wymaga gruntownych zmian oraz skoncentrowanych wysiłków w kierunku redukcji emisji w tym kluczowym obszarze.

Warto przyjrzeć się wpływowi motoryzacji na zanieczyszczenie środowiska. Przy porównywaniu wpływu różnych typów pojazdów na środowisko, należy wziąć pod uwagę nie tylko emisję gazów przy użytkowaniu samochodów, ale także przy ich produkcji i procesie składowania. Na etapie procesu produkcji, ze względu na produkcję akumulatorów do samochodów elektrycznych, emisja dwutlenku węgla do atmosfery jest większa niż w przypadku produkcji samochodów spalinowych. Należy podkreślić, że w lipcu bieżącego roku zostały przyjęte przepisy unijne – Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1542 z dnia 12 lipca 2023 r. w sprawie baterii i zużytych baterii, zmieniające dyrektywę 2008/98/WE i rozporządzenie (UE) 2019/1020 oraz uchylające dyrektywę 2006/66/WE – które w szczegółowy sposób regulują środki wspierające proces gospodarowania bateriami. Dodatkowo, ta pozorna przewaga samochodów spalinowych jest dość szybko rekompensowana na poziomie eksploatacji – szacuje się, że już po przejechaniu 75-90 tys. km samochodem o napędzie elektrycznym, poziom emisji wyrównuje CO2 wyrównuje się względem pojazdów spalinowych. W takim ujęciu, biorąc pod uwagę dłuższą perspektywę, wybór samochodów elektrycznych zamiast spalinowych niewątpliwie przyczyni się do poprawy sytuacji klimatycznej.

Warto zwrócić uwagę również na inne działania podejmowane przez Unię Europejską, mające wpłynąć na obniżenie emisji CO2 z transportu, takie jak: zwiększenie udziału paliw odnawialnych w transporcie czy zniesienie ulg podatkowych dla paliw kopalnych [9]. Wspomniane inicjatywy tworzą spójną strategię mającą na celu ochronę środowiska i zapewnienie zrównoważonej mobilności w przyszłości. Dlatego też, elektromobilność stanowi nie tylko przełom technologiczny mający istotny wpływ dla gospodarki, ale również krok w kierunku bardziej ekologicznej i zrównoważonej przyszłości.

PODSUMOWANIE

Wyzwania, jakie pojawiają się w dziedzinie smart mobility, dotyczą wielu istotnych aspektów, takich jak – obecnie dość wysokie – koszty produkcji komponentów. Kluczowym czynnikiem wpływającym na rozwój elektromobilności jest polityka krajowa, dostarczająca użytkownikom pojazdów elektrycznych wsparcie w postaci dotacji czy zwiększonej dostępności do stacji ładowania, co z pewnością zwiększy komfort jazdy. Polska, podobnie jak inne kraje Unii Europejskiej, stoi obecnie przed sporym wyzwaniem polegającym na rozwoju elektromobilności, jednak kierunek dokonywanych zmian jest obiecujący, dzięki czemu kraj ma duży potencjał, by stać się wkrótce krajem w pełni rozwiniętym elektromobilnie. Warto jednak podkreślić, że rozwój elektromobilności w dużej mierze zależy od indywidualnych czynników regionalnych.

Branża smart mobility ma wielowymiarowy wpływ na rozwój polskiego rynku.  Z jednej strony, może stanowić szansę na rozwój nowych gałęzi przemysłu, tworzenie miejsc pracy oraz zwiększenie innowacyjności. Z drugiej, wiąże się to z wyzwaniami, takimi jak konieczność dostosowania infrastruktury oraz zmiany w branży energetycznej i sektorze usług związanych z elektromobilnością.

W dalszej perspektywie rozwoju transportu niskoemisyjnego w Polsce, istotne jest dostosowanie się do  zmiennych warunków rynkowych oraz uwzględnienie wpływu na ten proces czynników takich jak pandemia, która w dużej mierze przyczyniła się do spowolnienia rozwoju omawianej branży. Elektromobilność ma potencjał znacząco zmniejszyć emisje szkodliwych substancji do atmosfery, co przyczyni się do poprawy jakości powietrza i ochrony środowiska naturalnego. Wpłynie to pozytywnie na zdrowie ludności i pośrednio wpłynie na ograniczenie kosztów związanych z leczeniem chorób dróg oddechowych.

Przedstawione liczby stanowią zachętę do dalszego inwestowania w rozwój pojazdów elektrycznych oraz infrastruktury ładowania. To również wyraźny sygnał dla przemysłu motoryzacyjnego, że przyszłość należy do pojazdów ekologicznych, a elektromobilność staje się nieodłącznym elementem globalnej rewolucji transportowej.

---

Magdalena Paź, studentka IV roku na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

---

PRZYPISY:

[1] Polska Agencja Inwestycji i Handlu. Grupa PFR. (2021). Elektromobilność w Polsce. Inwestycje, Trendy, Zatrudnienie. Raport 2021. https://www.paih.gov.pl/wp-content/uploads/0/144601/144608.pdf

[2] Dereń, K., & Owczarek, W. (2021). Elektromobilność w Europie–perspektywy jej wdrożenia w Polsce. Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Organizacja i Zarządzanie. www.zeszyty.fem.put.poznan.pl/pdf-142692 74308?filename=Electromobility%20in%20Europe.pdf

[3] https://pspa.com.pl/research/licznik-elektromobilnosci/

[4] Polska Izba Rozwoju Elektromobilności, Polska Agencja Inwestycji i Handlu. Grupa PFR, Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. (2023). ELEKTROMOBILNOŚĆ KLUCZEM DO ROZWOJU GOSPODARCZEGO POLSKI 2023. Inwestycje i ich wpływ na gospodarkę. https://pire.pl/wp-content/uploads/2023/10/raport-paih-pire-arp-elektromobilnosc-kluczem-do-rozwoju-gospodarczego-polski.pdf

[5] Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych. (2022). Wpływ elektromobilności na rozwój gospodarczy w Polsce. RAPORT. Analiza merytoryczna. Wariantowe scenariusze rozwoju. https://pspa.com.pl/wp-content/uploads/2022/11/PSPA_Wplyw_elektromobilnosci_na_rozwoj_gospodarczy_Polski_Raport-1.pdf

[6] Polska Agencja Inwestycji i Handlu. Grupa PFR. (2021). Elektromobilność w Polsce. Inwestycje, Trendy, Zatrudnienie. Raport 2021. https://www.paih.gov.pl/wp-content/uploads/0/144601/144608.pdf

[7] Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych. (2021). Raport. Jak Elektromobilność zmieni rynek pracy w Polsce? Zielone sektory przyszłości. https://pspa.com.pl/wp-content/uploads/2021/10/PSPA_Jak_elektromobilnosc_zmieni_rynek_pracy_w_Polsce_Raport_PL.pdf

[8]www.europarl.europa.eu/pdfs/news/expert/2019/4/story/20190313STO31218/20190313STO31218_pl.pdf

[9]www.europarl.europa.eu/pdfs/news/expert/2019/4/story/20190313STO31218/20190313STO31218_pl.pdf

ŹRÓDŁA:

1. Polska Agencja Inwestycji i Handlu. Grupa PFR. (2021). Elektromobilność w Polsce. Inwestycje, Trendy, Zatrudnienie. Raport 2021. https://www.paih.gov.pl/wp-content/uploads/0/144601/144608.pdf
2. Kosakowska, K. (2021). Evaluation of the infrastructure conducive to the development of electromobility in Poland. Transport Samochodowy, (1), 34-37.
3. Drożdż, W., Szczerba, P., & Kruszyński, D. (2020). Issues related to the development of electromobility from the point of view of Polish utilities. Polityka Energetyczna, 23.
4. Pietrzak, K., & Pietrzak, O. (2020). Environmental effects of electromobility in a sustainable urban public transport. Sustainability, 12(3), 1052.
5. www.trade.gov.pl
6. Polska Izba Rozwoju Elektromobilności, Polska Agencja Inwestycji i Handlu. Grupa PFR, Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. (2023). ELEKTROMOBILNOŚĆ KLUCZEM DO ROZWOJU GOSPODARCZEGO POLSKI 2023. Inwestycje i ich wpływ na gospodarkę. https://pire.pl/wp-content/uploads/2023/10/raport-paih-pire-arp-elektromobilnosc-kluczem-do-rozwoju-gospodarczego-polski.pdf
7. Hoffmann, T. (2023). Rozwój rynku elektromobilności w Polsce. Dylematy i wyzwania. Środkowoeuropejskie Studia Polityczne, (1), 107-129.
8. www.volkswagen.pl
9. www.gov.pl
10. Ministerstwo Energii. Krajowe ramy polityki rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych.
11. Ministerstwo Energii. Plan Rozwoju Elektromobilności w Polsce „Energia do przyszłości.
12. www.polskieradio24.pl
13. Dębski, J. Elektromobilność w Polsce i strategie rozwoju branży automotive. HORYZONTY INFORMACJI, 49.
14. Instytut Jagielloński. (2023). Raport. Perspektywy rozwoju elektromobilności w Polsce:Liderzy rynku, współpraca, wyzwania. https://www.jagiellonski.pl/wp-content/uploads/2023/04/raport-e-mobility-IJ.pdf
15. Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych. (2021). Raport. Jak Elektromobilność zmieni rynek pracy w Polsce? Zielone sektory przyszłości. https://pspa.com.pl/wp-content/uploads/2021/10/PSPA_Jak_elektromobilnosc_zmieni_rynek_pracy_w_Polsce_Raport_PL.pdf
16. www. pspa.com.pl
17. Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych. (2022). Wpływ elektromobilności na rozwój gospodarczy w Polsce. RAPORT. Analiza merytoryczna. Wariantowe scenariusze rozwoju. https://pspa.com.pl/wp-content/uploads/2022/11/PSPA_Wplyw_elektromobilnosci_na_rozwoj_gospodarczy_Polski_Raport-1.pdf
18. Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych. (2023). PODSUMOWANIE PSPA. Rok 2022 w polskiej elektromobilności. https://pspa.com.pl/wp-content/uploads/2023/01/PSPA_Rok_2022_w_polskiej_elektromobilnosci_Raport-3.pdf
19. www.jaguar.pl
20. www.landrover.pl
21. www.wikipedia.org
22. www.autocentrum.pl
23. www.ampergo.pl
24. www. knaufautomotive.com
25. Dereń, K., & Owczarek, W. (2021). Elektromobilność w Europie–perspektywy jej wdrożenia w Polsce. Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Organizacja i Zarządzanie. www.zeszyty.fem.put.poznan.pl/pdf-142692-74308?filename=Electromobility%20in%20Europe.pdf
26. Majchrzak, K., Olczak, P., Matuszewska, D., & Wdowin, M. (2021). Economic and environmental assessment of the use of electric cars in Poland. Polityka Energetyczna-Energy Policy Journal, 153-168.
27. www.europarl.europa.eu
28. www.enerad.pl
29. www.insightoutlab.com
30. www.e-magazyny.pl
31. Europejski, P. (2019). Emisje CO2 z samochodów fakty i liczby (infografika).